سعید قونسوری، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ما نتوانستیم هشت عنوان از کتاب‌هایمان را به نمایشگاه برسانیم، چرا که تقریباً ۲۵ روز مانده به سال نو قیمت هر ورق زینک از تقریباً ۲۵ هزار تومان به ۸۵ هزار تومان رسید. پروسه آماده سازی این کتاب‌ها برای انتشار یعنی ترجمه، تایپ، ویراستاری علمی و ادبی، طراحی، صفحه بندی و… هم زمان زیاده برده بود و هم اینکه برای هرکدام نزدیک به ۱۸ میلیون تومان سرمایه گذاری کرده بودیم و امید داشتیم تا در نمایشگاه کتاب عرضه کنیم تا هزینه‌های چاپ خود را دربیاورند که متأسفانه این اتفاق رخ نداد. به عبارتی نزدیک به ۳۰۰ میلیون هزینه ما فعلاً معطل مانده است.
بازار آشفته زینک
این ناشر همچنین به آشفتگی بازار زینک و نایاب شدن آن اشاره کرد و گفت: وضعیت به‌گونه‌ای شد که بسیاری از دوستان می‌گفتند که یکسری زینک از مشهد که گویا متعلق به روزنامه خراسان بود، برای ناشران تهران اختصاص داده و دارد وارد تهران می‌شود. متأسفانه گویا این زینک‌ها دست دوستان بازاری افتاد و قیمت این زینک‌ها هم بالا رفت. به همین دلیل هشت عنوان از کتاب‌های ما که آماده چاپ بود و کاغذ آن را هم از نوع مرغوب با قیمت هر بندی بین ۳۸۰ تا ۴۰۰ هزار تومان خریداری کرده بودیم، نتوانستند رنگ چاپخانه و در نهایت حضور در نمایشگاه را به خود ببینند. به هیچ عنوان در دو سه ماه پیش از برگزاری نمایشگاه زینک پیدا نمی‌شد.
تقریباً ۲۵ روز مانده به سال نو قیمت هر ورق زینک از تقریباً ۲۵ هزار تومان به ۸۵ هزار تومان رسید. قونسوری اضافه کرد: زینک کالایی وارداتی است. زینک‌های مرغوب برای آلمان است و پس از مشکلات در واردات زینک‌ها از کره و ژاپن و بعدها چین و هند وارد شدند. یعنی کیفیت زینک‌ها مدام پایین می‌آمد. اتحادیه ناشران و کتابفروشان هم قرار شد زینک را با بهایی ارزان در اختیار صنف لیتوگراف‌ها بگذارد، اما برنامه این کار را برای بعد از اتمام سی‌ودومین نمایشگاه کتاب تهران گذاشته‌اند. در همین مساله هم معلوم نیست که صنف لیتوگراف‌ها زینک را چگونه با ناشران حساب کنند؟ یعنی سازوکاری برای این روند هم چیده نشده است.
بهای کاغذ کمرشکن است
مدیر مؤسسه انتشارات جمال هنر در ادامه درباره وضعیت کاغذ در این چند ماه منتهی به نمایشگاه کتاب تهران نیز گفت: درباره قصه پر غصه بازار کاغذ همکارانم تابحال بسیار به آن اشاره کرده است. وضعیت قیمت کاغذ اکنون کمرشکن است. کاغذی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به ناشران ارائه می‌دانند چینی بود و کیفیت مناسبی نداشت و حتی چاپخانه‌ها نیز آنها را قبول نمی‌کردند. این کاغذها برای کتاب‌های تک رنگ و یا کتاب‌های کمک درسی خوب بود، اما برای انتشارات جمال هنر و دیگر ناشران تخصصی حوزه‌های مختلف هنر از جمله حوزه مد و لباس و طراحی پارچه که باید کتاب‌ها را به صورت رنگی و نفیس تولید کنند، مناسب نیست. من نمی‌دانم آیا کاغذ را به عنوان یکی از کالاهای اصلی و ضروری در نظر گرفته‌اند که برای واردات آن ارز دولتی اختصاص دهند؟ اگر اختصاص داده‌اند، چرا قیمت کاغذ اینقدر گران شده، مگر با تسهیلات دولتی وارد نشده است؟ اگر اختصاص نداده‌اند باید دلیل آن را هم اعلام کنند.
وی همچنین مقدار کاغذ تسهیلاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را نیز ناچیز شمرد و ادامه داد: متأسفانه ما هرچقدر هم که با دوستان صحبت کردیم، متقاعد نشدند که میزان کاغذ مصرفی ما بسیار بیشتر از مقدار تخصیص یافته است. به انتشارات جمال هنر چیزی حدود ۲۵ تا ۳۰ بند کاغذ تعلق گرفت در صورتی که نیاز ما بسیار بیشتر از این مقدار بود. درخواست کاغذ را پیشتر به صورت دستی و طی نامه‌ای اعلام می‌کردیم اما این بار باید در سایت ثبت نام می‌کردیم که سایت هم بسیار شلوغ بود و مشکلاتی داشت و ما نتوانستیم مقدار کاغذ مورد نیازمان را تحویل بگیریم.
وضعیت بازار زینگ به قدری آشفته شد که بسیاری از دوستان می‌گفتند که یکسری زینک از مشهد که گویا متعلق به روزنامه خراسان بود، برای ناشران تهران اختصاص داده و دارد وارد تهران می‌شود. متأسفانه گویا این زینک‌ها دست دوستان بازاری افتاد و قیمت این زینک‌ها هم بالا رفت. قونسوری درباره قیمت کاغذ در بازار آزاد از سال گذشته (۱۳۹۷) تاکنون نیز اشاره کرد: تا تیرماه سال ۱۳۹۷ قیمت کاغذ هر بندی چیزی در حدود ۸۵ تا ۹۰ هزار تومان بود، اما از انتهای سال گذشته تاکنون همان کاغذ را چیزی در حدود بندی ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار تومان می‌فروشند. یعنی خود قیمت کاغذ بجز زینک و… نسبت به سال گذشته پنج برابر بیشتر شده است. مگر ما چقدر می‌توانیم بهای کتاب را افزایش دهیم؟ اگر افزایش دهیم دانشجویان و جامعه کتابخوان کشور که اکثراً هم وضعیت مالی درستی ندارند، چقدر می‌توانند کتاب بخرند؟ این وضعیت روی اقتصاد نشر و وضعیت مالی ناشران بویژه ناشران خصوصی تأثیر منفی شدیدی می‌گذارد.
این ناشر گفت: تعارف که نداریم، وضعیت اقتصادی خریداران کتاب ضعیف است. حقوق‌ها و دستمزدها افزایش ناچیز داشته اما قیمت‌های همه وسایل ضروری زندگی از خوراک و پوشاک گرفته تا هزینه حمل و نقل و… افزایش نجومی داشته است. در این حالت طبیعی است که کتاب در سبد خرید خانوار قرار نگیرد. ما حتی باید ۳۵ تا ۴۰ درصد قیمت پشت جلد کتاب را به پخش کننده‌ها بدهیم و از این طرف هم ما فروش نقدی نداریم و این فروش صرفاً به نمایشگاه کتاب محدود می‌شود. هرچند که در نمایشگاه ۲۰ درصد به خریداران تخفیف می‌دادیم اما از اینکه بهای کتاب‌ها را اندکی بالا برده بودیم – البته نه به میزان گران شدن کاغذ و زینک – از نظر اخلاقی شرمنده بودیم و رنج می‌بردیم.
قونسوری با اشاره به این نکته که کار ناشران پیش از هرچیز یک کار فرهنگی است، ادامه داد: انتشارات جمال هنر چون ناشری تخصصی است تا یکی دو سال پیش بیشتر کتاب‌ها را بالای هزار نسخه منتشر می‌کرد چرا که دانشجویان هنر بویژه دانشجویان طراحی لباس و پارچه، به کتاب‌های ما به عنوان منابع درسی و مطالعاتی‌شان نیاز داشتند. اما اکنون داریم کتاب‌ها را با شمارگان ۵۰۰ نسخه منتشر می‌کنیم. در این پروسه فعلی ما آرزو داریم که در چاپ اول صرفاً بتوانیم هزینه‌های چاپ را دربیاوریم.
ناشر خصوصی در این وضعیت قادر به ادامه فعالیت نیست
مدیر انتشارات جمال هنر همچنین با اشاره به این نکته که در روند فعلی ناشران خصوصی بسیار ضربه خورده‌اند، گفت: ناشران دولتی به هر حال اعتبار و احترام خود را در دریافت تسهیلات دارند و البته ردیف بودجه آنها نیز مشخص است. ما ناشران خصوصی بجز حق‌التالیف پدید آورندگان کتاب باید هزینه‌های گزاف و افزایش بدون منطق قیمت‌ها را تحمل کنیم و سرمایه ما برای کارهای جدید نیز باید از فروش کتاب‌ها تأمین شود. چرا هیچ نظارتی روی مسائل این چنین بازار نشر نیست؟ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولان اگر نمی‌خواهند ناشران خصوصی در کشور فعالیت کنند، رسماً اعلام کنند تا ما فکر به حال خود بکنیم.
قونسوری همچنین بر لزوم تغییر شرایط حضور در نمایشگاه کتاب در وضعیت فعلی را نیز خواستار شد و اشاره کرد: شرایط حضور این است که هر ناشر بجز داشتن حداقل ۴۰ عنوان کتاب باید ۱۵ عنوان هم چاپ اولی داشته باشد. با توجه به وضعیتی که برای صنعت نشر از سال گذشته رخ داد و تاکنون نیز بهبود پیدا نکرده، باید این شرایط تغییر کند. مگر می‌شود در این شرایط هر ماهی یک کتاب جدید چاپ کرد؟ در همین سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، تعداد ناشران دولتی حاضر به نسبت سال‌های گذشته افزایش چشمگیری داشته است. ناشر خصوصی که توان رقابت در این شرایط را ندارد. در همین نمایشگاه هم بسیاری از ناشران فقط نمایشی بودند و فروش چندانی نداشتند.
مسئولان اگر نمی‌خواهند ناشران خصوصی در کشور فعالیت کنند، رسماً اعلام کنند تا ما فکر به حال خود بکنیم. وی افزود: منِ ناشر هنری باید همه کتاب‌هایم در کاغذ مرغوب و اعلا و به صورت چهار رنگ منتشر شود. در این وضعیت من توانایی این کار را نداریم. کتاب را هم اگر گران کنم، مخاطبان توانایی خریداری آن را ندارند. چنین چیزی برای بخش خصوصی امکان ندارد. پیشترها اگر هیأت خرید کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کتابی را خریداری می‌کرد ناشر می‌توانست نفسی بکشد، اما اکنون وضعیت خرید کتاب توسط وزارت نیز ابهام زیادی دارد. کتاب‌های متعددی از نشر جمال هنر در جوایز و جشنواره‌های کتابی سال گذشته به عنوان اثر برگزیده انتخاب شدند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از این کتاب‌های برگزیده معمولاً خریداری می‌کند. زمانی که به ما نامه خرید را دادند ما گفتیم که توانایی این کار را نداریم، چون باید قیمت پشت جلد برای چاپ اول را با ۴۰ درصد تخفیف به آنها می‌دادیم که با نوسانات اقتصادی این امر به هیچ عنوان امکان پذیر نبود. یعنی ما باید به عنوان مثال ۱۰۰ میلیون تومان برای چاپ جدید تعداد نسخه‌های خریداری شده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هزینه کنیم، اما به آنها ۶۰ میلیون تومان بفروشیم.
نظر شما